Usain Bolt và cái cúi đầu của nhà vô địch

Bolt thi đấu nội dung 100m cuối cùng trong sự nghiệp với vẻ gì đó bất thường. Không còn nhìn thấy những bước chân nhún nhảy như đang nương theo điệu nhạc, không thấy nụ cười tự tin và cánh tay vẫy như một ngôi sao ca nhạc vừa bước ra sân khấu. Kết quả, anh chỉ về thứ ba, thua đối thủ lâu năm Gatlin 0,03 giây.

* Bolt về ba ở chung kết chạy 100m giải điền kinh VĐTG 2017

Có lẽ, không một ai hiểu giá trị của thời gian như Bolt. Anh đã chiến đấu với từng phần trăm giây trong suốt một thập kỷ ngự trị trên đỉnh cao của làng chạy nước rút. Trong thời gian đó, Bolt vượt qua các đối thủ không phải theo kiểu người với người, mà của thiên sứ với phàm nhân. Bolt viết trong tự truyện "Faster than Lightning" rằng bản thân không phải thánh thần, cũng có những nỗi lo sợ, đôi lần sa ngã, bồ bịch cũng nhiều và hiếm khi từ chối các cám dỗ. Nhưng Bolt tự nhận anh là thiên sứ, được phái xuống trái đất để tôn vinh sức mạnh và sự tưởng tượng của con người.

Năm 2009, chiếc BMW M3 Coupe của anh quay ba vòng trên không trung trước khi rớt xuống đất, dúm dó không còn ra hình thù gì, nhưng Bolt vẫn nguyên vẹn, thậm chí không một vết thương. Giây phút ấy, Bolt tin rằng anh sinh ra trên đời cùng với một sứ mệnh, và Chúa đã cứu anh thoát khỏi Tử thần, chỉ vì sứ mệnh ấy chưa hoàn thành.

Bolt đến với điền kinh và làng chạy cự ly ngắn như một thiên sứ. Ảnh: AFP.

Bolt sinh ra trong một cánh rừng ở Jamaica, với rất nhiều cây cối và những tảng đá. Đấy là điều kiện tự nhiên tuyệt vời cho một VĐV điền kinh. Anh đả phá một suy nghĩ đã ăn sâu vào trí não con người: chạy cự ly ngắn thì phải... lùn. Trong mọi đường chạy 100m mà Bolt từng tham gia, anh luôn là người cao nhất (1,95 mét).

Nhưng Bolt không chỉ cao, mà còn nhanh nhất. Nếu như ở Olympic 2008, Bolt chỉ được xem như một hiện tượng, thì bốn năm sau tại London, anh đã được tôn vinh như một tượng đài. Rồi anh đến Olympic 2016 để làm dày thêm huyền thoại của bản thân. Ba kỳ Olympic, một sự thống trị tuyệt đối. Trước Bolt chưa thấy ai, sau Bolt sẽ rất lâu mới có. Anh tạo ra sự ngưỡng mộ tuyệt đối, nhưng cũng tạo ra những cuộc tranh luận bất tận về việc nếu chuyên tâm vào tập luyện, nếu tập trung tăng tốc hết cỡ, thay vì nghĩ cách mừng chiến thắng sao cho ấn tượng khi về đích, thì kỷ lục và thành tích của Bolt sẽ còn đi xa đến đâu?

Có thể Bolt không phải là VĐV chuyên nghiệp nhất, nhưng không ai có thể phủ nhận rằng anh yêu điền kinh bằng tình yêu thuần khiết nhất. Ít ai bước vào đường chạy mà hớn hở như Bolt.

Anh nổi lên từ Champs, giải đấu dành cho các trường trung học lớn nhất khu vực Caribbean, cũng là nơi mà Jamaica tìm kiếm những tài năng điền kinh, môn thể thao mũi nhọn của quốc gia. Trong một năm, chàng thiếu niên trung học ấy đã tập luyện tất cả nội dung: 100m, 200m, 400m, 800m, 1.500m, chạy tiếp sức và cả băng đồng. Cuối cùng Bolt dự thi ở hai nội dung là 200m và 400m.

Khi chạy chung kết 400m, Bolt khởi động chậm nhất, nhưng dần bứt lên. Trong 50 mét cuối, anh vượt qua đối thủ đang dẫn đầu ở một khúc cua, vẫn còn kịp quay sang và nói: "Lần sau cố hơn chút nha". Khi về đích, ánh mắt đối thủ nhìn Bolt đầy căm phẫn, nhưng anh mặc kệ. Bolt khích bác đối thủ với sự hồn nhiên của một đứa trẻ con. Với trẻ con, thắng lợi trong những trò chơi đâu có mang cho chúng lợi lộc gì ngoài cảm giác sung sướng được... chọc quê đối thủ.

Bolt sau đó bước xuống đường chạy 100m và làm cả thế giới sững sờ. Trong gần một thập kỷ ròng rã, người hâm mộ điền kinh chỉ nhìn vào đường chạy có Bolt để xem anh về nhất như thế nào, chứ không còn xem ai sẽ đánh bại Bolt nữa.

Bolt thống trị đường chạy cự ly ngắn gần 10 năm qua, nhưng không hề mang lại sự nhàm chán, vì tính cách và lối thi đấu kiểu trình diễn của anh.

Tại giải Vô địch thế giới ở London năm nay, Bolt mặc chiếc áo và đôi giày có thông điệp “forever faster” (mãi mãi nhanh hơn). Đấy như là lời nhắn từ biệt. Anh bước vào đường chạy mà không... Bolt một chút nào.

Thực tế thì anh đến giải đấu lần này với duy nhất một lần chạy dưới 10 giây trong năm 2017. Bolt vẫn đang gặp chút vấn đề ở lưng và thường phải đến xin tư vấn của bác sĩ Hans Muller-Wohlfahrt tại Munich (Đức). Anh chạy ở vòng loại không như mong muốn, anh chê đế xuất phát là "thứ đồ rởm nhất từng biết". Sau đó anh lần đầu tiên bị đánh bại ở vòng bán kết của một giải vô địch điền kinh kể từ năm 2008.

Vì thể hình khác biệt, Bolt thường xuất phát tệ trước khi bứt lên như một tia chớp ở nửa chặng sau. Ở chung kết lần này, tia chớp đã không xuất hiện. Gương mặt anh cũng căng thẳng như biết bao con người khác trên đường đua. Thiên sứ, trước áp lực của thời gian và tuổi 30, đã trở thành người thường. Tám năm đã trôi qua kể từ khi Bolt lập kỷ lục 9,58 giây ở đường chạy Berlin. Trong từng ấy thời gian, dù thành tích của Bolt giảm dần, không ai đuổi kịp anh. 

Nhưng Gatlin đã đặt dấu kết cho huyền sử của Bolt. Như Moriarty cố hạ bệ Sherlock Holmes, như bất kỳ kẻ ác nào tìm cách tiêu diệt nhân vật chính, VĐV người Mỹ đang bị xem như kẻ phản diện. Anh dính hai bê bối doping ầm ĩ, Bolt thì cả đời sạch sẽ. Anh bị la ó khi vào sân, Bolt được hoan hô mỗi nơi anh đến. Nhưng cuối cùng, Gatlin đã thắng, chỉ 0,03 giây ngắn ngủi nhưng quá đủ để biến thiên sứ thành người phàm.

Nhưng có một điều mà không một kịch bản phim nào tưởng tượng nổi: kẻ phản diện thắng lợi đã quỳ xuống, quy phục nhân vật chính diện. Thông điệp mà Gatlin đưa ra là: "Tôi thắng nhưng khâm phục anh vì những gì đã làm".

* Gatlin quỳ gối, thể hiện sự thán phục sau khi thắng Usain Bolt

Bolt từng nói anh muốn được như Pele và Muhammad Ali khi giải nghệ. Anh đã đạt được điều đó. Còn với cái cúi đầu của Gatlin, anh còn có được nhiều hơn là sự tôn vinh của lịch sử. Bởi đấy là một giây phút bất tử của thể thao thế giới, nơi sự cao thượng được tôn vinh tuyệt đối. 

Hoài Thương - vnexpress.net