Nếu GDP Việt Nam tăng gấp đôi thì ô nhiễm môi trường tăng gấp 3 lần

Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia giai đoạn 2011 - 2015 được Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố chiều 29/9 đã phác họa bức tranh tổng thể môi trường Việt Nam với mối hiểm họa ô nhiễm đến từ mọi hướng: đất, nước, không khí, rác thải, biến đổi khí hậu và thiên tai.

Trong đó, hàng loạt sự cố ô nhiễm môi trường đã được nêu tên như: sự cố ô nhiễm được đánh giá đặc biệt nghiêm trọng do Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt tại 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế vào tháng 4/2016; vụ xả thải của Nhà máy Mía đường Hòa Bình (tỉnh Hòa Bình) gây ô nhiễm sông Bưởi tháng 3 - 4/2016; sự cố tràn dầu do chìm tàu Trường Hải Star tháng 4/2012; sự cố bục lò đốt chất thải của Công ty CP phốt pho vàng Lào Cai tháng 2/2012; vụ cháy lò than tại Công ty than Đồng Vông thuộc Công ty Than Uông Bí (Quảng Ninh) tháng 1/2014; sự cố vỡ bể chứa bùn thải chì thuộc Nhà máy chế biến chì kẽm của Công ty TNHH CKC tại Lạng Cá, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng...

Theo lãnh đạo Tổng cục Môi trường, vấn đề biến đổi khí hậu, thiên tai, sự cố môi trường và các vấn đề môi trường xuyên biên giới có xu hướng gia tăng.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân khẳng định, công tác bảo vệ môi trường còn nhiều tồn tại, bất cập và vẫn đang đứng trước nhiều vấn đề cấp bách cần được tập trung giải quyết.

“Hoạt động khai thác khoáng sản ở nhiều địa phương thiếu sự quản lý chặt chẽ đang làm gia tăng các điểm nóng về ô nhiễm môi trường. Chất thải từ sản xuất công nghiệp và sinh hoạt của người dân khu vực nông thôn không được thu gom, xử lý đúng quy cách, hợp vệ sinh. Tình trạng sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật tràn lan dẫn đến ô nhiễm môi trường nông thôn ngày càng gia tăng, một số nơi rất nghiêm trọng. Trong khi đó hạn hán, khô hạn và hoang mạc hóa do tác động cực đoan của thời tiết, biến đổi khí hậu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng…”, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho hay.

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Nguyễn Văn Tài, vấn đề ô nhiễm môi trường ở nước ta, nhất là ô nhiễm môi trường không khí, đất, nước đang trong quá trình gia tăng, nhưng những năm gần đây đã chậm lại. Tuy nhiên, vẫn xảy ra một sự cố, ô nhiễm môi trường lớn, tập trung ở một số đối tượng.

“Hiện nay có khoảng 20% đối tượng gây ra trên 70% ô nhiễm môi trường ở Việt Nam. Các đối tượng này đã đưa vào tầm ngắm và kiểm soát, chỉ cần xử lý các đối tượng này thì môi trường sẽ được cải thiện tốt lên”, ông Tài nói.

Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Dương Tùng cho biết thêm, nhiều nơi hiện nay chất lượng môi trường đang tiếp tục suy giảm. Tại các điểm, nút giao thông, các công trường, khu vực xây dựng, ô nhiễm không khí có dấu hiệu gia tăng, nhất là trong các đô thị lớn.

“Chất lượng nước biển ven bờ bị ô nhiễm cục bộ tại một số khu vực do ảnh hưởng của các hoạt động phát triển kinh tế ven bờ. Đặc biệt sự cố môi trường biển một số tỉnh miền Trung do Formosa gây ra vào tháng 4 vừa qua, diễn ra trên diện rộng, gây hậu quả lớn về kinh tế - xã hội, môi trường trước mắt và lâu dài. Thêm vào đó, vấn đề biến đổi khí hậu, thiên tai, sự cố môi trường và các vấn đề môi trường xuyên biên giới có xu hướng gia tăng, ngày càng phức tạp đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với công tác bảo vệ môi trường”, ông Tùng nhấn mạnh.

Ngoài các mối đe dọa về sức khỏe, báo cáo còn nêu bật vấn đề ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng lớn tới kinh tế - xã hội. Với mô hình kinh tế như hiện nay, theo nhiều chuyên gia, nếu GDP Việt Nam tăng gấp đôi thì ô nhiễm môi trường sẽ tăng gấp 3 lần, cứ tăng 1% GDP thì thiệt hại do ô nhiễm môi trường sẽ làm mất đi 3% GDP, riêng tỷ lệ chi trả để bảo vệ chăm sóc sức khỏe của năm 2020 sẽ lên tới 1,2% GDP, tăng 4 lần so với năm 2010.

Trong báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia giai đoạn 2011-2015 đã có kiến nghị Quốc hội rà soát, sửa đổi Luật Đa dạng sinh học và các luật liên quan nhằm hình thành khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, thống nhất và hiệu quả hơn để quản lý và bảo tồn; nghiên cứu xây dựng Luật Không khí sạch. Đồng thời, kiến nghị Quốc hội xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình giám sát chuyên đề về bảo vệ môi trường đối với các dự án đầu tư, công trình lớn có nguy cơ tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường cao do Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư; chỉ đạo HĐND cấp tỉnh thực hiện Chương trình giám sát chuyên đề về bảo vệ môi trường đối với các dự án đầu tư, công trình có nguy cơ tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường cao thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương.

Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia giai đoạn 2011 - 2015 dài 244 trang với 10 chương gồm các vấn đề: Phát triển kinh tế - xã hội và sức ép đối với môi trường; Biến đổi khí hậu, thiên tai; Phát sinh và xử lý chất thải rắn; Môi trường nước; Ô nhiễm không khí; Môi trường đất; Đa dạng sinh học; Tác động của ô nhiễm môi trường; Quản lý môi trường, những thách thức môi trường và định hướng bảo vệ môi trường trong 5 năm tới.