Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Ảnh: AFP |
Tổng thống Philippines Duterte. Ảnh: Reuters |
Nếu Philippines cắt đứt quan hệ kinh tế, quân sự với Mỹ, nạn nhân đầu tiên sẽ là Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường, được Washington ký với người tiền nhiệm của ông Duterte. Theo thỏa thuận này, Mỹ được phép triển khai luân phiên tàu chiến, máy bay, binh sĩ tại 5 căn cứ quân sự ở Philippines nhằm đối phó với Trung Quốc ở châu Á.
"Câu hỏi chủ chốt là liệu Duterte có ngăn chặn Mỹ tiếp cận các căn cứ ở Philippines hay không", Robert Manning, chuyên gia cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương, nói. "Việc mất các căn cứ này sẽ là đòn giáng nặng nề, làm dấy lên nghi vấn về chiến lược tổng thể của chúng ta".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby hôm qua đã nhanh chóng tuyên bố yêu cầu ông Duterte giải thích về tuyên bố "cắt đứt" của mình, tuy nhiên ông không đưa ra những lời lẽ chỉ trích nặng nề, mà chỉ bình luận rằng phát ngôn đó là "không thể giải thích nổi" và "mâu thuẫn với quan hệ rất gần gũi" giữa hai nước.
Không thể lường trước
Đến nay, các quan chức ở Washington dường như vẫn chưa thể hiểu rõ ý định của ông Duterte trong tuyên bố này. Một số quan chức nói với CNN rằng ông Duterte có thể đang thể hiện hành động "nổi loạn" với Mỹ ở Trung Quốc, nhưng họ chưa rõ hướng đi sắp tới của ông.
Theo các quan chức này, hành động của ông Duterte có thể bị thúc đẩy bởi cảm thấy tức giận rằng sự hiện diện của Mỹ ở Philippines làm suy yếu vị thế của đất nước ông, cũng như cảm thấy bị đe dọa bởi những lời chất vấn về nhân quyền của Mỹ đối với chiến dịch chống ma túy do ông phát động.
Sandy Pho, chuyên gia tại Trung tâm Wilson, cũng cho rằng ông Duterte cảm thấy không hài lòng với ảnh hưởng của Mỹ hiện nay ở Philippines. "Tôi cho rằng ông Duterte nhậm chức tổng thống với cách nghĩ này. Ông ấy nghĩ rằng Mỹ đang sa lầy ở Trung Đông, và không thể tập trung vào nơi nào khác, nên việc đặt cược quá nhiều vào quan hệ đồng minh với Mỹ không phải là khôn ngoan nhất", bà nói.
Lính Mỹ được triển khai huấn luyện quân sự tại Philippines. Ảnh: US Army |
Một số quan chức Mỹ cho rằng ông Duterte có thể sẽ quay trở lại với Mỹ nếu ông cho rằng điều đó phù hợp với lợi ích của mình. "Rõ ràng là ông Duterte đang tìm cách chơi trò chơi cũ rích, đó là đánh đu giữa Mỹ và Trung Quốc", một quan chức giấu tên nói.
Có vẻ như không chỉ giới chức Mỹ, mà ngay cả các quan chức cấp cao của Philippines cũng bất ngờ với những tuyên bố của Tổng thống Duterte.
Trong một phiên điều trần trước Quốc hội Philippines diễn ra mới đây, khi bị các nghị sĩ chất vấn về việc chấm dứt các cuộc tập trận quân sự chung với Mỹ vốn mang lại nhiều lợi ích cho quân đội Philippines, Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana thừa nhận rằng ông không được biết trước quan điểm này của Tổng thống.
"Tôi thực sự không biết đến việc đó, bởi Tổng thống đưa ra các tuyên bố mà không hề tham vấn Nội các", ông Lorenzana thừa nhận.
Theo vnexpress.net