Tham luận: Công tác phiên dịch của Hội

Kính thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội!
Kính thưa các vị khách quý!
Kính thưa toàn thể Đại hội!

Công tác phiên dịch đóng góp quan trọng và hiệu quả vào việc giải quyết các vấn đề của bà con với nhà chức trách, trong công tác đấu tranh tội phạm và góp phần giữ ổn định cộng đồng.
Xuất phát từ đặc thù làm ăn của bà con cộng đồng người Việt tại Odessa đặc biệt là trong bối cảnh tình hình địa phương phức tạp và khó lường đang đặt ra nhiều đòi hỏi và đổi mới về công tác phiên dịch để phù hợp với tình hình mới. Tổ phiên dịch của Hội người VN tỉnh Odessa hiện nay gồm 5 phiên dịch, trong đó có 3 người chính thức và 2 người phụ. Cường độ làm việc của Tổ rất cao.
Phiên dịch viên của Hội phải đặt quyền lợi bà con và cộng đồng lên trên, làm việc có tính chuyên nghiệp, khéo léo, cẩn thận và phản xạ nhanh. Ngoài việc phải giỏi ngoại ngữ, cần có kiến thức về pháp luật, bên cạnh đó, phải am hiểu đặc điểm và tình hình cộng đồng. Ngoài ra, phiên dịch viên phải có mối quan hệ với các cơ quan chức năng Ucraina. Tiếng Việt cũng phải giỏi để có thể chuyển ngữ một cách chính xác, uyển chuyển, linh hoạt. 
Mặc dù được BCH Hội người VN tỉnh Odessa luôn quan tâm và tạo mọi điều kiện giúp đỡ nhưng hiện nay Tổ phiên dịch còn tồn tại những khó khăn:
- Kinh phí hoạt động của Tổ phiên dịch chủ yếu do Ban quản lý chợ cung cấp nhưng vẫn còn hạn hẹp, trong khi ngày càng nhiều các vụ việc thất thường và bất thường về thời gian. Bản thân phiên dịch cũng còn phải có công việc riêng và dành thời gian cho gia đình.
- Thời gian điều tra vụ án hình sự và quá trình xét xử tại tòa thường kéo dài, đấy là chưa kể là nhiều lúc phải đi xa cả vài chục cây số gây mất nhiều thời gian cho phiên dịch và e ngại của bà con trong việc hợp tác với cơ quan điều tra. 
- Một bộ phận bà con chưa nắm bắt những qui định pháp luật cơ bản liên quan đến Quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của người nước ngoài. Còn nhiều trường hợp chưa giải thích rõ ràng được cơ sở pháp lý sinh sống và nhập cảnh hợp pháp vào Ucraina bằng cách nào, trong khi đó phòng làm việc của nhà chức trách thường có camera an ninh ghi lại tất cả cuộc trao đổi. Nếu phiên dịch dịch sai sẽ chịu trách nhiệm hình sự.
- Áp lực từ phía nhà chức trách: Khi làm việc, nhà chức trách thích chọn những phiên dịch mà họ "dễ bảo", họ thường ghi thêm những nội dung và thêm những từ có lợi cho phía họ. Đôi khi nội dung có thể sẽ khác đi khi thay đổi một vài từ trong văn bản pháp luật.  
Vì thế, nhằm giúp bà con tránh mắc phải những sai lầm rất đáng tiếc, Tổ phiên dịch xin khuyến cáo:     
-Khi làm việc với nhà chức trách cần bĩnh tĩnh để sáng suốt xử lý tình huống
-Vì là người nước ngoài, nên chỉ cần cung cấp một số thông tin cá nhân cơ bản như: họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ đang sinh sống và có quyền yêu cầu sự trợ giúp của phiên dịch và luật sư. Khi có mặt của phiên dịch và luật sư, đương sự sẽ được giải thích về lý do bị bắt, tạm giữ. Nếu là bị tạm giữ với tư cách là nhân chứng của một vụ án thì người đó buộc phải khai những vấn đề được hỏi. Nhưng nếu bị bắt với tư cách người bị tình nghi phạm tội thì người đó có quyền im lặng. 
-Không được ký vào những văn bản mà mình không hiểu rõ nội dung. Đợi luật sư và phiên dịch đến, khi đã được giải thích rõ nội dung các văn bản thì bà con mới ký. Tránh trường hợp bà con nhận những tội mà mình không gây ra, hoặc đã ký vào những văn bản có nội dung bất lợi cho việc giải quyết sau này.
Chúc Đại hội thành công tốt đẹp!
Xin trân trọng cảm ơn!

Đỗ Như Điền