Lợi ích khó tách rời khiến Mỹ - EU nhất trí giảm căng thẳng thương mại

Mỹ - EU nhất trí giảm căng thẳng thương mại 

Trọng tâm cuộc thảo luận giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với Chủ tịch EC Juncker là việc cải thiện thương mại giữa EU và Mỹ cũng như thúc đẩy mối quan hệ hợp tác kinh tế vững mạnh hơn.

Phát biểu họp báo sau cuộc gặp, Tổng thống Trump cho biết hai bên đã nhất trí một "giai đoạn mới" trong quan hệ song phương cũng như phối hợp hướng đến mục tiêu không thuế quan, không rào cản phi thuế quan và không trợ cấp ở lĩnh vực hàng công nghiệp không tự động. Hai bên cũng nhất trí phối hợp để tăng cường thương mại trong các lĩnh vực dịch vụ, hóa chất, dược phẩm, sản phẩm y tế và đậu tương. Theo đó, EU sẽ bắt đầu mua đậu tương từ Mỹ.

Ngoài ra, Tổng thống Mỹ Trump khẳng định hai bên sẽ giải quyết vấn đề liên quan đến thuế nhôm thép và các biện pháp trả đũa song phương hiện nay.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: AP)

Về phần mình, Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker cho biết tại cuộc gặp với Tổng thống Trump, hai bên đã xác định một số lĩnh vực hợp tác hướng tới việc không thuế quan đối với hàng hóa công nghiệp. Hai bên cũng nhất trí củng cố hợp tác trong lĩnh vực năng lượng. EU nhập khẩu thêm khí đốt hóa lỏng từ Mỹ. Ngoài ra, Brussels và Washington nhất trí đối thoại về các tiêu chuẩn.

Đức cùng ngày đã ngay lập tức lên tiếng hoan nghênh "bước đột phá mới" trong đàm phán thương mại giữa Mỹ và EU. Trên trang Twitter cá nhân, Bộ trưởng Kinh tế Đức Peter Altmaier nhấn mạnh kết quả cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Ủy ban châu Âu có thể được coi là một tín hiệu tốt cho nền kinh tế toàn cầu.

Lợi ích khó tách rời

Mặc dù trọng tâm cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Trump với Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker là việc cải thiện quan hệ thương mại giữa EU và Mỹ cũng như thúc đẩy mối quan hệ hợp tác kinh tế vững mạnh hơn, song cuộc gặp cũng được kỳ vọng sẽ tạo cơ hội đưa mối quan hệ, vốn bị rạn nứt giữa hai bờ Đại Tây Dương sau khi Tổng thống Trump lên nắm quyền vào tháng 1/2017, bình thường trở lại.

Kể từ khi nhậm chức Tổng thống Mỹ, ông Trump đã gây nhiều bất hòa với các đồng minh, đặc biệt mối quan hệ EU - Mỹ tồn tại suốt 70 năm đã bị sứt mẻ nghiêm trọng. Quan điểm “Nước Mỹ trước tiên" của ông chủ Nhà Trắng đang chi phối hầu hết các quyết sách quan trọng của Mỹ cũng như quan hệ của Washington với các đồng minh, khiến tương lai của mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương ngày càng bị lung lay. Chỉ trong vòng hai tháng nay, EU liên tục bị tác động do các chính sách đối ngoại phi truyền thống mà Tổng thống Trump thực thi.

Lợi ích của các nước EU, nhất là các công ty châu Âu, đã bị tổn hại khi Tổng thống Trump chính thức rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và áp đặt trừng phạt trở lại Tehran. Thực tế cho thấy, trong 3 năm qua, sau khi thỏa thuận hạt nhân giữa Tehran và nhóm P5+1 được ký kết tháng 7/2015, hàng loạt công ty châu Âu đã đẩy mạnh hợp tác đầu tư, kinh doanh với Iran. Thương mại giữa EU và Iran đã tăng gấp 3 lần, lên 21 tỷ euro vào năm 2017. Tuy nhiên, rủi ro từ lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran khiến mọi việc đình trệ. Động thái của Mỹ đe dọa trừng phạt các nước tiếp tục giao dịch với Iran, trong đó có cả đồng minh châu Âu, đang đẩy quan hệ hai bờ Đại Tây Dương vào thời kỳ khó khăn.

Trong khi quyết định của Mỹ áp mức thuế mới 10% với nhôm và 25% với thép nhập khẩu từ EU từ ngày 1/6 vừa qua vẫn đang khiến EU phản đối và tìm cách đáp trả, thì Tổng thống Trump lại đe dọa áp mức thuế 20% đối với mọi xe ô tô lắp ráp tại EU. Đây được xem là "cú đòn" mạnh đối với EU.

Lợi ích khó tách rời giữa Mỹ và EU. (Nguồn: Reuters)

Tiếp đó, hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) diễn ta ngày 11 và 12/7 vừa qua ở Brussels, Bỉ và cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ ngày 16/7 tại thủ đô Helsinki của Phần Lan cũng như hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương G20 ngày 21 và 22/7, càng khiến các đồng minh của Mỹ ở châu Âu thêm lo ngại.

Tại hội nghị NATO, Mỹ đã liên tục gia tăng sức ép buộc các đồng minh châu Âu phải tăng cường chi tiêu cho quốc phòng. Việc Tổng thống Mỹ Trump đe dọa rút khỏi NATO nếu các nước châu Âu không tăng ngay lập tức chi phí quân sự được xem là một ý kiến nghiêm túc.         

Trong khi đó, tại Helsinki, Tổng thống Trump đã gọi EU là "kẻ thù" của Mỹ trong lĩnh vực thương mại. Căng thẳng càng bị đẩy lên cao khi kết thúc hai ngày họp 21 và 22/7 tại thủ đô Buenos Aires của Argentina, hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương G20 đã bất đồng về việc giải quyết các xung đột thương mại liên quan đến chính sách thuế của Mỹ.

Trước nhiều động thái bất lợi từ phía đồng minh truyền thống, nhiều dấu hiệu cho thấy EU đang cố thoát khỏi ảnh hưởng của Mỹ, với những hành động được một số nhà phân tích cho là để "tìm lại trật tự thế giới được thiết lập dựa trên những nguyên tắc nhất quán" với các đối tác cùng chí hướng tại châu Á và các khu vực khác trên thế giới. EU có nhiều điểm tương đồng với Canada, Nhật Bản, Australia, New Zealand và Hàn Quốc cũng như các thị trường mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ và Mexico, hơn là với chính quyền hiện nay của Mỹ.

Lo ngại việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ khiến “lục địa già” phải gánh chịu thiệt hại về kinh tế cũng như đối mặt với những nguy cơ bất ổn an ninh, các cường quốc EU đang nỗ lực thiết lập một khuôn khổ chung nhằm duy trì thỏa thuận với Iran. EU đã kích hoạt "cơ chế phong tỏa" nhằm bảo vệ các doanh nghiệp châu Âu và đối phó với các lệnh trừng phạt của Mỹ có thể ảnh hưởng tới các công ty EU đang sản xuất, kinh doanh tại Iran.

Bên cạnh đó, những ý tưởng như thành lập lực lượng quốc phòng chung EU đang được triển khai, cũng là cách để EU giảm dần sự phụ thuộc vào Mỹ trong lĩnh vực an ninh. Có vẻ sau những căng thẳng vừa qua, EU đang muốn tự quyết định con đường của mình, thay vì chịu sự chi phối của một đồng minh truyền thống ngày càng khó đoán như chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng mối quan hệ Mỹ - EU có quá nhiều mối ràng buộc không dễ dàng cắt đứt. Với EU, các lợi ích về kinh tế hay an ninh mà mối quan hệ với Mỹ mang lại đủ sức nặng để buộc EU phải “níu giữ” đồng minh đang ngày càng trở nên “khó chơi” này. Đó cũng là lý do mà EU không "bắt tay" với Trung Quốc trong một liên minh đối phó với Mỹ.

Cuộc gặp của Chủ tịch EC Juncker với Tổng thống Mỹ Trump lần này cũng nằm trong nỗ lực hàn gắn mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Giới chức EU thậm chí còn tuyên bố chuyến thăm là cơ hội để thảo luận và duy trì đối thoại mở và xây dựng với Mỹ nhằm giảm nhẹ bất kỳ căng thẳng tiềm tàng nào xung quanh vấn đề thương mại.

Có thể thấy EU vẫn đang tỏ ra khôn khéo trong hành động, khi không để bất đồng với Washington trở nên tồi tệ và kéo dài, bởi trên thực tế, EU vẫn coi mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương là một trụ cột góp phần bảo đảm an ninh và ổn định ở châu Âu.

Trong khi đó, với Mỹ, căng thẳng thương mại với EU cùng việc EU áp dụng biện pháp trả đũa vào các mặt hàng xuất khẩu của Mỹ cũng như các vụ khiếu kiện của EU lên WTO chắc chắn sẽ tác động lớn đến nền kinh tế Mỹ.

Chính vì vậy, việc Mỹ và EU nhất trí giảm căng thẳng thương mại càng khẳng định lợi ích không thể tách rời giữa hai bên.

baoquocte.vn