Sóng gió bủa vây đại gia Lotte

Sáng nay, Phó chủ tịch Lotte Group - Lee In-won bị phát hiện đã chết, chỉ vài giờ trước buổi triệu tập với cơ quan công tố để điều tra về scandal biển thủ, lập quỹ đen và trốn thuế tại tập đoàn này. Ngoài gia đình sáng lập Lotte, ông Lee là người có chức vụ cao nhất tại đây. Cái chết của ông vì thế càng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng tại tập đoàn đa ngành gia đình lớn thứ 5 Hàn Quốc.

Ông Shin Kyuk-ho (93 tuổi) thành lập hãng bánh kẹo Lotte năm 1948 tại Nhật Bản. Sau đó, ông dần gây dựng Lotte thành một đế chế với đủ các ngành nghề, từ thực phẩm, bán lẻ, khách sạn, tài chính, xây dựng đến hóa dầu. Lotte hiện có mặt tại châu Á, Trung Đông và châu Âu. Họ có hơn 93 công ty con, tạo ra doanh thu hằng năm hơn 100.000 tỷ won (86 tỷ USD).

Tuy nhiên, khoảng 2 năm gần đây, Lotte liên tục gặp rắc rối, cả về nội bộ gia đình lẫn việc kinh doanh bên ngoài. Mọi chuyện bắt đầu khi ông Shin Kyuk-ho và con trai cả Shin Dong-joo bị gạt khỏi vị trí lãnh đạo bởi chính người con trai út Shin Dong-bin.

Ông Shin Kyuk Ho - người sáng lập Tập đoàn Lotte. Ảnh: Yonhap

Tin tức về cuộc đại chiến gia tộc đã nhen nhóm từ tháng 1 năm ngoái, khi Dong Joo bị buộc từ chức Phó chủ tịch Lotte Holdings (công ty mẹ của Lotte Group, trụ sở tại Nhật Bản) để nhường chỗ cho người em. Đỉnh điểm là tháng 7/2015, thông qua người cha, Dong Joo cố gắng hất cẳng em trai khỏi Lotte Holdings. Nhưng kế hoạch đã bị lật ngược khi Dong Bin kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp và thuyết phục được hội đồng quản trị đồng ý sa thải người cha khỏi vị trí CEO.

Sau đó, hai bên liên tục kiện cáo và giành quyền kiểm soát tại các công ty quan trọng trong tập đoàn. Việc này đã khiến hình ảnh của Lotte Group càng trở nên tồi tệ, sau một vài scandal trước đó.

Đầu năm ngoái, giới chức Hàn Quốc từng gây khó cho kế hoạch mở cửa tòa nhà Lotte World Tower 123 tầng của tập đoàn này tại Seoul vì lo ngại vấn đề an toàn. Đến cuối năm, họ cũng từ chối đề nghị gia hạn giấy phép cho một cửa hàng miễn thuế của Lotte đang hoạt động tại tháp này.

Tháng 6 năm nay, công tố viên Hàn Quốc bắt đầu khám xét nhiều văn phòng của Lotte, mở điều tra nghi án lập quỹ đen và các giao dịch được cho là mờ ám giữa các công ty con. Chuyện này thực sự đã giáng đòn mạnh lên việc kinh doanh của hãng.

Giữa tháng 6, kế hoạch làm IPO cho Hotel Lotte bị tuyên bố hoãn vô thời hạn. Giá trị vụ IPO này có thể lên tới 5.700 tỷ won (5,12 tỷ USD). Hotel Lotte quản lý mảng kinh doanh hàng miễn thuế của Lotte. Vì thế, sự việc này đã dập tắt kế hoạch mở rộng đầy tham vọng của hãng. Doanh thu mảng hàng hóa miễn thuế hiện đóng góp phần lớn cho Hotel Lotte và đứng thứ 3 toàn cầu.

Cũng trong tháng đó, công ty hóa chất Lotte Chemical phải rút khỏi thương vụ mua Axiall (Mỹ). Lý do họ đưa ra là tình hình khó khăn tại Hàn Quốc.

Lotte Homeshopping - kênh bán hàng của TV của hãng cũng đang chịu điều tra. Họ bị nghi cố tình cắt giảm số lãnh đạo và nhân viên dính líu đến một scandal hối lộ, nhằm gia hạn giấy phép phát sóng thêm 3 năm nữa.

Đến giữa tháng 7, các công tố viên đã triệu tập CEO Lotte Homeshopping - Kang Hyeon-gu để tìm hiểu vai trò của ông trong việc này. Họ nghi ngờ ông này tạo quỹ đen và chỉ đạo các nhân viên công ty lại quả cho giới chức để đổi lấy quyền lợi. Lotte Homeshopping còn bị phạt 180 triệu won vì cung cấp trái phép thông tin của 29.000 khách hàng cho các công ty bảo hiểm.

Bà Shin Young-ja - con gái nhà sáng lập Lotte - Shin Kyuk-ho. Ảnh: Zuma Press

Ngoài Kang Hyeon-gu, hàng loạt lãnh đạo khác tại các công ty của Lotte cũng đã bị triệu tập. Tháng 7, Shin Young-ja - con gái nhà sáng lập Lotte - Shin Kyuk-ho bị bắt và truy tố tội tham nhũng và biển thủ. Bà hiện là lãnh đạo Hotel Lotte, bị điều tra vì nghi ngờ nhận hối lộ từ một hãng mỹ phẩm để đổi lấy vị trí bày hàng tại các điểm bán miễn thuế của Lotte. Bà còn bị cho là biển thủ hơn 4 tỷ won (3,5 triệu USD) từ một công ty của con trai.

Lee In-won là người mới nhất trong danh sách bị triệu tập gần đây. Ông gia nhập công ty năm 1973, có thời gian dài làm CEO Lotte Shopping trước khi chuyển tới trụ sở và làm việc gần gũi hơn với gia đình sáng lập.

Ông là người quyền lực thứ 2 tại Lotte Group, sau Chủ tịch Shin Dong-bin, và là cầu nối giữa gia đình Shin với các công ty con. "Ông ấy quản lý mọi việc kinh doanh chủ chốt của Lotte Group. Ông ấy hiểu chính xác suy nghĩ của Chủ tịch danh dự - Shin Kyuk-ho và Chủ tịch Shin Dong-bin để truyền đạt lại tại các công ty con", Lotte Group cho biết trong một thông báo hôm nay. Ngoài ra, ông Lee còn tham gia tìm kiếm các cơ hội tăng trưởng mới cho Lotte.

Lee bị tình nghi đóng vai trò quan trọng trong hoạt động trốn thuế quy mô tới hàng trăm tỷ won, lập quỹ đen giá trị hàng tỷ won và bị cáo buộc liên quan đến nhiều thương vụ được cho là mờ ám giữa các công ty con trong tập đoàn.

Park Ju-gun – Giám đốc hãng nghiên cứu doanh nghiệp CEO Score cho rằng cái chết của ông Lee có thể cản trở cuộc điều tra. "Vị trí của ông ấy trong Lotte gần như ngang hàng với các thành viên gia đình nhà Shin", ông cho biết.

Một công tố viên Hàn Quốc cũng tiết lộ họ sẽ cân nhắc lại kế hoạch để tiếp tục cuộc điều tra.

(Theo Yonhap/Reuters)