Tổng quan về tình hình kinh tế Ucraina: Các thách thức và triển vọng

Phần I - Các thách thức:

Đầu tiên chúng ta cần biết rõ các khó khăn, thách thức để lường trước hoặc sử dụng nó có lợi cho mình.

1-Các thiệt hại do cấm vận lẫn nhau giữa Nga và Ukraina

-Làm Ukraina mất các thị trường truyền thống, chủ yếu là thị trường Nga.

Tính trong 3 năm 2014-2017 Ukraina đã bị thiệt hại 15 tỷ $ vì giảm xuất khẩu sang Nga.

Ukraina chuyển sang các thị trường khác như EU, châu Phi, châu Á. Tuy vậy còn rất hạn chế do kim nghạch, sức cạnh tranh về giá cả, chủng loại, chất lượng, tiêu chuẩn.

-Ukraina mất dần vị trí quốc gia trung chuyển hàng hóa bằng đường bộ, trung chuyển khí đốt.

Các hiện tượng như:

-Phong tỏa các tuyến đường bộ qua Ukraina.

-Phong tỏa đường sắt đối với Donbass khiến Ukraina phải mua than từ Mỹ với giá cao hơn nhiều lần cũng làm cho Ukraina bị thiệt hại.

Tương lai nếu Nga xây dựng xong “Dòng chảy phương bắc -2 “ thì Ukraina lại đứng trước nguy cơ bị mất hoặc giảm đáng kể tiền trung chuyển khí đốt sang châu Âu – khoảng 3 tỷ $ hàng năm.

2- Số tiền nợ quốc gia đối với nước ngoài rất lớn:

Trong 4 năm tới 2018-2021 Ukraina phải trả nợ tất cả khoảng 24 tỷ$.

Theo số liệu đã công bố của Bộ tài chính Ukraina thì trong vòng 28 năm tới Ukraina phải trả khoảng 40 tỷ $, tức là mỗi người dân Ukraina nợ 1000 $. Với điều kiện không vay gì thêm.

3- Các khó khăn trong chương trình hợp tác với IMF (Quỹ Tiền tệ Quốc tế)

-Nguyên nhân là vì Ukraina chậm cải tổ và chống tham nhũng. Có thông tin rằng đợt tín dụng thứ năm với 1,9 tỷ $ trong năm nay sẽ là đợt cuối cùng cho tới năm 2020.

3-Dân số giảm.

Như chúng ta đã biết thì dân số và sức lao động là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế đất nước.

Trong mấy năm gần đây, dân số Ukraina liên lục giảm do nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do người ta đi sang EU và Nga. Hơn nữa số người đi chủ yếu ở độ tuổi lao động.

-Làm Ukraina mất sức lao động.

-Giảm sức tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ

4- Nạn tham nhũng:

-Đây là một trong những cản trở lớn nhất để Ukraina hội nhập châu Âu.

-Là một trong những nguyên nhân để IMF cắt giảm và có khả năng ngừng chương trình hợp tác

-Cản trở các nhà đầu tư từ nước ngoài

5-Không đảm bảo quyền sở hữa doanh nghiệp:

 Mấy năm các vụ chiếm, cướp các tài sản có giá trị lớn như các nhà máy đã mang tính có hệ thống.

Ví dụ riêng năm 2017 có tới 700 các nhà máy,cơ sở doanh ngiệp lớn nhỏ bị tấn công, chiếm đoạt

Ngoài ra xu hướng này trở nên nguy hiểm hơn khi nhiều các vụ chiếm đoạt này được tiến hành nhiều khi với sự hỗ trợ  của  các tòa án, cơ quan công tố, các lực lượng dân tộc chủ nghĩa .

Điều này ảnh hưởng xấu đến môi trường đầu tư , các nhà đầu tư nước ngoài không muốn vào Ukraina

6-Sức mua của dân chúng giảm nhiều vì tiền lương thực tế giảm, giá dịch vụ công ích tăng cao, dân số giảm.

7- Hệ thống ngân hàng và tài chính yếu kém:

Trong thời gian từ năm 2014 đến năm 2016 tất cả có tới 90 ngân hàng phá sản (nhắc lại 90 ngân hàng và làm thiệt hại tới 38% GDP)

Chưa có số liệu của năm 2017 và 2018, nhưng gần đây số lượng ngân hàng bị phá sản hàng năm đã giảm đáng kể.

Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống tài chính nói chung và niềm tin của nhân dân vào các ngân hàng

Trên đây tôi đã điểm các thách thức, không phải là tất cả, mà chỉ là một số sẽ có ảnh hưởng lớn đối với nền kinh tế Ukraina nói chung và những người doanh nghiệp nói riêng

Phần II - Các kỳ vọng trong những năm tới:

Mặc dù có nhiều thách thức nhưng chúng ta vẫn hy vọng vào thời gian tới.

Trước hết tôi muốn nhấn mạnh rằng các tiềm năng kinh tế củaUkraina không mất đi đâu cả, vấn đề chỉ là ở cơ chế:

- Vị trí địa lý ở châu châu – Ukraina là một quốc gia trung chuyển hàng hóa, khí đốt;

-Có nhiều loại khoáng sản có giá trị xuất khẩu ;

-Là nước có trữ lượng đất đen lớn nhất thế giới – đất đen chiếm 44% diện tích đất nước và 1/10 toàn thế giới. Do vậy Ukraina là đất nước xuất khẩu nhiều loại nông sản.

Hy vọng rằng nền kinh tế Ukraina đã qua đáy và bắt đầu hồi phục, tuy chậm.

• Các hàng xuất khẩu: người ta kỳ vọng vào giá thế giới cao cho các hàng hóa xuất khẩu của Ukraina, trước hết là giá quặng sắt, kim loại và ngũ cốc là những mặt hàng xuất khẩu chính của Ukraina.
• Cuối cùng thì Quốc hội sẽ thông qua Bộ luật về thành lập Tòa án chống tham nhũng ở Ukraina và sau đó thì Ukraina sẽ tiếp tục chương trình hợp tác với IMF.
• Năm 2018 sẽ có tư nhân hóa quy mô lớn: điều này sẽ làm giảm thâm hụt ngân sách quốc gia.
• Hy vọng Ukraina sẽ cải tạo hệ thống các đường giao thôngvà đây sẽ là nhân tố kích thích phát triển kinh tế.
• Kỳ vọng vào việc các ngân hàng sẽ đi vào ổn định và làm ăn có lãi.
• Dựa vào các sức tiêu dùng trong nước:

Mặc dù sức mua của dân chúng giảm nhiều nhưng đây vẫn là một nguồn đáng kể. Tiêu dùng ở đây có thể là hàng hóa và dịch vụ.

Vì vậy người Việt Nam chúng ta có thể đầu tư vào các dịch vụ có khả năng như:

-Các tiệm làm đẹp, làm móng tay, móng chân.

-Các dịch vụ ăn uống nhanh.

Đầu tư vào bất động sản kinh doanh như mua các của hàng, hiệu, các căn hộ cho thuê hay các hostel

Các thống kê cho thấy thời điểm hiện nay nhiều khả năng là đáy của BDS (Kèm theo các biểu đồ của Kiev và Odessa).

Cạnh chợ 7km người ta sẽ xây một khu dân cư đông đúc với đầy đủ các dịch vụ và hạ tầng cơ sở. Vùng xung quanh chợ sẽ biến thành một thành phố nhỏ và chợ 7km sẽ biến thành Trung tâm thương mại. Vậy đây cũng là cơ hội cho doanh nghiệp.

Các lợi thế của Odessa

-Cảng hàng hóa. Đây là một điểm rất lợi thế của Odessa.

-Khu nghỉ dưỡng. Sau khi Crym bị Nga sát nhập thì lượng người du lịch hàng năm về Odessa tăng cao.

Vậy chúng ta có thể đầu tư vào các dịch vụ phục vụ khách du lịch như: các quán ăn, giải khát, nhà cửa, hostel cho thuê, các hiệu bán đồ lưu niệm.

Phần III - Ở lại bám trụ tại Ucraina hay về Việt Nam:

Mấy năm vừa qua thì đây là câu hỏi đặt ra cho nhiều gia đình.

Tôi xin chia sẻ mấy điểm như sau:

-Ukraina là một trong những nước có giá cả sinh hoạt thấp.

-Cơ chế làm việc còn nhiều nhập nhằng, là cơ hội cho kiểu làm ăn của người Việt Nam.

Tham nhũng là một trong những tồn tại lớn nhất, tuy vậy nó có 2 mặt: đối với người VN thì là cơ hội. Vì nếu không tham nhũng thì đồng nghĩa với trả thuế cao và bà con ta sẽ rất khó khăn.

Và còn nhiều yếu tố khác mà tôi không bàn vì không thuộc lĩnh vực kinh tế: khí hậu , môi trường sống, con cái học hành...vv

Phần IV - Kết luận:

Trên đây là một số chia sẻ thông qua những theo dõi của cá nhân tôi. Người Nga thường nói: «Хорошо там, где нас нет» tức là những nơi nào không có chúng ta thì là tốt. Tức là nhìn từ xa thì thấy tốt, nhưng khi đến thực tế thì mới thấy nhiều điều khác bất cập.

Nhưng nhiều người trong chúng ta vẫn đứng bằng 2 chân: vẫn đầu tư về VN và vẫn bám trụ bên này.

Cuối cùng, xin chúc tất cả mọi người luôn tỉnh táo, sáng suốt, làm ăn thuận lợi. Xin cám ơn!

Lê Thái Kỳ