Người Việt ở Ucraina đồng hành cùng tiếng Việt

Các cháu chăm chú tập đọc

Với nguyện vọng cho con em mình biết đọc, biết viết và hiểu sâu hơn về Việt Nam các bậc phụ huynh đã chủ động đề nghị nhà thơ Đỗ Thị Hoa Lý kèm cặp tiếng Việt cho con em mình.

Với nhà thơ Đỗ Thị Hoa Lý, đây là một niềm vui và cũng là điều tâm huyết. Và những buổi học tại gia bắt đầu.
Nhóm thứ nhất gồm 2 anh em trai: Anh học lớp 7 và em học lớp 5. Nhóm thứ hai gồm 3 anh em: lớp 8, lớp 5 và lớp 3 chính vì vậy khả năng tiếp thu kiến thức cũng khác nhau. Một điều vô cùng khó khăn đối với các cháu là luyện phát âm, tập đọc, những chữ có dấu và các thanh điệu.

Các cháu hồn nhiên nói "đọc tiếng Việt đau hết mồm, toát mồ hôi...". Tuy nhiên không vì thế mà tôi nản lòng! Kiên nhẫn uốn nắn từng từ, từng âm điệu, có những lúc cả cô và trò bật cười như nắc nẻ vì các cháu phát âm thật ngộ nghĩnh. Các cháu vô cùng hứng khởi mỗi khi viết được một từ hoàn chỉnh hay viết được tên mình, tên bố mẹ, anh chị em trong gia đình.

Các cháu chăm chú viết bài

Cùng một lúc học mấy ngôn ngữ: Ukraina, tiếng Anh, tiếng Pháp, Đức rồi thêm tiếng Việt nên đôi khi các cháu nhầm lẫn các thứ tiếng với nhau. Song đây cũng là một điều kiện thuận lợi khi các cháu đã học ngoại ngữ nên dễ giải thích từ ngữ hơn. Những khi các cháu không hiểu, tôi lại phải vận dụng tối đa khả năng tiếng Nga và tiếng Ukraina để diễn đạt và nhờ vậy các buổi học không bị nhàm chán hoặc quá vất vả. Sau hơn một tháng kiên trì, việc dạy và học tiếng Việt đã có những kết quả khả quan. Các cháu đã có thể nghe và viết tương đối tốt. Đã có thể kể sơ qua về gia đình, về trường học, chép được những bài thơ, những đoạn văn ngắn, những bài hát quen thuộc...

Bài học về đất nước Việt Nam

Đặc biệt, cháu V.A viết chữ đẹp và tiếp thu nhanh. Cháu đã có thể vượt qua thử thách khi viết các bài kiểm tra chính tả. Cháu đã kể về đất nước Việt Nam với những danh lam thắng cảnh, nét ẩm thực của Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh... Cháu H.V lớn tuổi nhất nên nắm bắt bài chuẩn xác nhất, viết chính tả tốt và nhanh nhất. Cháu Q.A rất sáng dạ và luôn đưa ra những nhận xét, những thắc mắc khi chưa hiểu rõ bài hoặc dịch nghĩa luôn những từ, những câu chữ khi được hỏi tới. Cháu T.A hiếu động và hóm hỉnh; Cháu Bảo Linh nhỏ nhất nhưng rất chịu khó học theo các anh chị.

Một số bài học và bài kiểm tra của các cháu

Theo tôi, vấn đề mấu chốt để dạy học là sự kiên nhẫn, tình yêu tiếng Việt và lòng yêu trẻ. Mỗi tuần 4 tiết, mỗi nhóm 2 tiết (90 phút) mặc nắng mưa gió bão tôi vẫn đến đúng giờ thậm chí sớm hơn để đảm bảo những giờ học không bị bất cứ điều kiện ngoại cảnh nào chi phối.

Sau giờ học cũng là lúc màn đêm buông xuống trên đường về nhà cô giáo

Giáo trình được các anh chị ở Kiev hỗ trợ duy nhất là cuốn Tiếng Việt 123. Tôi mượn thêm được cuốn Tiếng Việt cơ sở 1 và 2. Bên cạnh đó là những cuốn sách trước đây các con đã học, tôi vẫn nâng niu gìn giữ. Dựa vào những cuốn sách đó, dựa vào những bài học thực tế và khả năng của từng cháu mà tôi soạn bài làm sao cho dễ hiểu và phù hợp nhất. Một tiết học, giảng cho 2 hoặc 3 cháu trình độ khác nhau với giáo án khác nhau đòi hỏi phải tập trung và kiên trì. Được tôi hướng dẫn cách gõ văn bản tiếng Việt các cháu vô cùng thích thú và tiếp thu rất nhanh.

Đối với tôi, khó khăn nhất là không có sách giáo khoa và giáo cụ, tự mình phải mày mò và dựa vào những kinh nghiệm thực tế khi tôi đã dạy tiếng Việt cho các con mình, dạy tiếng Nga cho các anh chị em sang lao động tại đây. Tuy nhiên, tôi không hề nản chí. Mỗi giờ học là niềm vui được nhân thêm khi các cháu nói, đọc, viết và hiểu được nhiều hơn. Bên cạnh đó, tôi luôn luôn trao đổi với bạn bè cũng là những giáo viên dạy tiếng Việt để cùng nhau chia sẻ, đưa tới phương pháp dạy hiệu quả hơn.

Tài liệu giảng dạy của lớp học

Được biết lớp tiếng Việt của các anh chị ở Kiev sau hơn 1 tháng hoạt động đã có buổi họp chuyên môn rất sôi nổi. Các anh chị đã nắm được khả năng của các cháu để phân bố lại lớp học. Đội ngũ giáo viên và sinh viên tình nguyện cùng với các hoạt động ngoại khóa đã đem đến niềm hứng thú trong việc dạy và học tiếng Việt vốn gặp rất nhiều khó khăn trong những năm qua.

Với niềm mong mỏi tiếng Việt không bị mai một. Với tình yêu tiếng mẹ đẻ và tâm nguyện giữ gìn bản sắc Việt Nam – tôi tin tưởng rằng, tiếng Việt sẽ phát huy và nhân rộng trong thế hệ thứ Hai, thứ Ba… của người Việt Nam ở Kiev nói riêng và trên toàn Ukraina. Bản thân tôi rất khao khát có thêm các tài liệu để nghiên cứu và dạy các cháu sao cho hiệu quả nhất. Thật hạnh phúc khi được đồng hành cùng tiếng Việt yêu thương...

Bila Tsherkva (Kiev – Ukraina) 1/11/2017, Đỗ Thị Hoa Lý.