Kỷ niệm 65 năm Chiến thắng Điện Biên phủ: Ký ức về một Cộng đồng

Tháng 5. Chiến thắng Điện Biên phủ. 65 năm. Ký ức về một trận đánh, về một cuộc chiến tranh, về một thời khắc hồi sinh và một cuộc vươn lên mạnh mẽ của cả một dân tộc Việt Nam lại dội về khiến mỗi người chúng ta càng thêm tự hào và rõ thêm trách nhiệm của chính mình đối với các thế hệ cứu nước đi trước và sự phồn vinh của nước non này.

Tôi muốn chia sẻ về một sự kiện - Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ diễn ra cách đây 5 năm tại thành phố Odessa, Ukraine.

Ukraine. 2014. Đất nước lâm vào cuộc khủng hoảng sâu sắc, toàn diện. Chiến sự lan rộng. Máu đã đổ và hàng trăm người đã chết ngay tại trung tâm Thủ đô Kiev. Trước bộn bề công việc của một Đại sứ vừa đến địa bàn nhận nhiệm vụ, tôi xác định, bảo đảm an ninh cộng đồng và an toàn tính mệnh cho người Việt tại đây là nhiệm vụ cấp bách, hàng đầu. Trong bối cảnh tình hình hết sức khẩn trương, ngày 09 tháng 3 năm 2014 Đảng ủy và Đại sứ quán đã triệu tập Hội nghị các cán bộ chủ chốt của các đơn vị cộng đồng tại Ukraine, trao đổi và thống nhất những nhiệm vụ cấp bách bảo hộ công dân và bảo đảm an ninh cộng đồng. Đặc biệt, Hội nghị đã dự thảo nội dung cụ thể và đề xuất Bộ Ngoại giao chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành liên quan trình (và đã được) Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Kế hoạch sơ tán công dân tại Ukraine trong tình trạng khẩn cấp”. Hội nghị cũng thảo luận và thống nhất kế hoạch triển khai một số hoạt động cộng đồng. Hội nghị có ý nghĩa hết sức quan trọng như vậy, nên được ví như Hội nghị Diên Hồng của người Việt tại Ukraine.

Trong khuôn khổ kế hoạch hoạt động nêu trên, Hội nghị quyết định tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ. Phải nói rằng, đây là một quyết định hết sức khó khăn và đầy trách nhiệm, trong điều kiện trật tự, an ninh, an toàn xã hội ở sở tại vô cùng bất ổn. Nhưng tất cả mọi người đều nhận thức rằng đây là hoạt động cần thiết, nhằm tri ân những anh hùng, liệt sỹ, quân và dân ta đã chiến đấu can trường, hy sinh xương máu, cống hiến sức lực cho độc lập tự do của Tổ quốc; kịp thời động viên bà con người Việt phát huy bản lĩnh và ý chí của dân tộc Việt, gắn kết và giúp đỡ nhau làm ăn trong điều kiện rất khó khăn của sở tại; củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết cộng đồng; khuyến khích bà con ta tích cực hướng về và thiết thực góp phần xây dựng quê hương, đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biển đảo của Tổ quốc. Quyết định này thể hiện bản lĩnh, ý chí và tình cảm của cộng đồng người Việt tại Ukraine.

Xét từ nhiều yếu tố, Hội Người Việt tại Odessa được tin tưởng đăng cai hoạt động này.

Với nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm trước cộng đồng, khả năng huy động nguồn lực và nhân lực tại chỗ, kinh nghiệm và kỹ năng tổ chức sự kiện và được sự chỉ đạo sát sao, phối hợp chặt chẽ của Đảng ủy nước và Đại sứ quán, Đảng ủy bộ phận Odessa, Ban Chấp hành Hội người Việt Nam tỉnh Odessa và các tổ chức hội đoàn trực thuộc như Hội Cựu chiến binh, Hội phụ nữ, Đoàn Thanh niên… bắt tay triển khai công việc một cách khẩn trương, tích cực, chủ động và chuyên nghiệp.

Giữa lúc công tác chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm bước vào giai đoạn nước rút, ngày 02/5/2014 tại Odessa nổ ra vụ đụng độ đẫm máu giữa các lực lượng ủng hộ và phản đối sự kiện Maidan, gây thảm cháy cho nhà Công đoàn, khiến hàng chục người bị chết… Đảng ủy nước, Đại sứ quán và lãnh đạo các đơn vị cộng đồng lại đứng trước lựa chọn khó khăn: có tiếp tục kế hoạch tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ tại Ukraine?

Tôi đề nghị anh em ở Odessa tỏa đi khảo sát, nắm tình hình, nhất là những địa điểm liên quan tới các hoạt động trong khuôn khổ Lễ kỷ niệm và di chuyển của bà con ta. Sau khi nhận được báo cáo của anh em “trinh sát”, phân tích toàn diện và kỹ càng tình hình trật tự, an toàn, an ninh tại thành phố, đánh giá đầy đủ những nguy cơ tiềm ẩn đối với hoạt động cộng đồng của chúng ta, chúng tôi cùng các cán bộ chủ chốt của Hội Người Việt tỉnh Odessa và các địa phương khác nhất trí quyết tâm tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ như dự kiến, với một số điều chỉnh theo hướng tăng cường bảo đảm an toàn, an ninh cho hoạt động và những người tham dự. Đây lại là một quyết định khó khăn. Thú thực, tôi, lúc đó với tư cách người đứng đầu Đảng ủy nước và Cơ quan đại diện ta tại Ukraine, và, chắc chắn, cả các đồng sự của tôi, không dám chắc chắn sự an toàn tuyệt đối của hoạt động…

Theo đúng kế hoạch, chiều ngày 06/5/2014, tại thành phố cảng Odessa, Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ do Đại sứ quán Việt Nam tại Ukraine chủ trì, phối hợp cùng Đảng ủy bộ phận và Hội người Việt Nam tỉnh Odessa đã được tiến hành.

Tham dự Lễ kỷ niệm có Lãnh đạo và một số cán bộ Đại sứ quán, đại biểu đại diện các đơn vị cộng đồng tại Kiev, Kharkov, Kherson, Chercassy… cùng đông đảo bà con ta đang sinh sống và làm việc tại Odessa. Đến dự còn có một số cựu chiến binh - chuyên gia quân sự người Ukraine  đã từng công tác tại Việt Nam, giúp đỡ nhân dân ta trong công cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, như Trung tướng Nicolai Leifusa, đại diện cho các cựu chiến binh tỉnh Odessa và Đại Tá Valeri Miroshunhichenco, đại diện cho các cựu chiến binh thành phố Kiev...

Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm đã cùng nhau xem lại bộ phim tài liệu về Chiến thắng Điện Biên phủ, cùng sống lại những thời khắc hào hùng của dân tộc.

Tôi nhớ, trong diễn văn trình bày tại Lễ kỷ niệm, với sự xúc động dâng trào, tôi đã gửi đến cộng đồng người Việt ta tại Ukraine thông điệp về tinh thần đoàn kết, ý chí vượt khó…, đặc biệt trong bối cảnh tình hình sở tại và nội bộ cộng đồng ta tại Ukraine lúc đó:

“Tôi xin kêu gọi lãnh đạo các cấp ủy Đảng, lãnh đạo các Hội đoàn quần chúng và toàn thể bà con cộng đồng hãy nêu cao tinh thần tự tôn, tự hào dân tộc, phát huy truyền thống “Bầu ơi thương lấy bí cùng” đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng cuộc sống nơi xa xứ đang còn nhiều khó khăn, vất vả. Văng vẳng đâu đây câu hát “Quân với dân một lòng, không phân biệt xuôi ngược, cùng đồng tâm tiêu diệt hết quân thù” của 60 năm trước và lời dạy của Bác Hồ kính yêu: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/Thành công, thành công, đại thành công”. Đoàn kết là nhân tố quyết định đến sự tồn, vong, hưng thịnh của cộng đồng chúng ta tại đây!”

Phát biểu chào mừng tại Lễ kỷ niệm, Trung tá Ivan Kudby, cựu chiến binh Ukraine đã từng công tác tại Việt Nam xúc động nói: “Tôi xin gửi lời chào thắm thiết tới nhân dân Việt Nam từ Ukraine, xin nhiệt liệt chúc mừng nhân dân Việt Nam nhân kỷ niệm sự kiện trọng đại này. Trận Điện Biên phủ đã chứng minh một điều rằng, trong chiến tranh, người chiến thắng không phải là người có nhiều vũ khí hơn mà là người có ý chí mạnh mẽ hơn”.

Đại sứ Việt Nam tại Ukraine tặng quà các cựu chiến binh

Điểm nhấn của Lễ kỷ niệm gây xúc động và ấn tượng sâu sắc là chương trình văn nghệ do anh chị em ta tại Odessa tự dàn dựng và biểu diễn. Những “Nghệ sỹ Làng Sen” không chuyên mà rất chuyên đã mang đến Lễ kỷ niệm một chương trình văn nghệ đặc sắc, khắc họa đầy biểu cảm và chân thực sự sống và cái chết trong chiến tranh, khúc bi hùng và tráng ca của cả dân tộc nhất tề lên đường, xả thân vào trận, không quản hy sinh, chiến đấu ngoan cường và giành thắng lợi. Trước khi đến với Lễ kỷ niệm, anh chị em nghệ sỹ của chúng tôi đã phải dày công sưu tầm, dàn dựng và tập luyện. Không kể ngày đêm. Tôi được biết, do tập luyện, có những cặp vợ chồng hàng tuần không nhìn thấy mặt nhau; nhưng cũng có những cặp vợ chồng cả ngày lẫn đêm, suốt thời gian dài bên nhau…trên sàn tập. Kết quả, trong một thời gian rất ngắn, anh chị em đã cho ra được một chương trình văn nghệ sâu lắng và gây xúc động mạnh mẽ. Khi cả khán phòng đứng dậy, vỗ tay hoan hô là lúc anh chị em văn công, tuy thấm mệt, vỡ òa trong niềm hạnh phúc. Hạnh phúc của thành công, được cống hiến và sự công nhận của cộng đồng!

Sự kiện đã đánh dấu bước trưởng thành mạnh mẽ, cả về mặt tổ chức, của đội văn nghệ cộng đồng tại Odessa và tạo nên sức ảnh hưởng lan tỏa đến phong trào văn nghệ của người Việt tại các địa phương của Ukraine. Những gương mặt “nghệ sỹ cộng đồng Việt Nam” từ Odessa, Kharkov, Kiev, Kherson, Tchercassy và nhiều vùng, miền khác của Ukraine ngày càng trở nên thân quen, trìu mến và tin cậy trong con mắt người Việt. Tôi chân thành cảm ơn anh chị em nghệ sỹ đã luôn đồng hành cùng chúng tôi trong việc tổ chức thực hiện các sự kiện, như 70 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 , 70 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam , 70 năm Ngày Thương binh – Liệt sỹ, 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Ukraine, các dịp Tết đến Xuân về và rất nhiều sự kiện khác, qua đó giúp đỡ tôi và Cơ quan đại diện làm tốt công tác phát triển quan hệ đối ngoại và công tác cộng đồng, nâng cao đời sống tinh thần cho bà con ta, tăng cường khối đại đoàn kết trong cộng đồng ta, nhất là trong thời khắc khốc liệt và gian lao nơi đất khách quê người.

Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ tại Ukraine  đã diễn ra trang trọng, an toàn và thành công tốt đẹp, thể hiện sự tri ân của những người con xa nước đối với các thế hệ cha anh đã cống hiến và hy sinh vì nền độc lập, tự do và cuộc sống hòa bình hôm nay, mang lại nguồn động viên, cổ vũ tinh thần to lớn cho toàn thể cộng đồng người Việt tại Ukraine, tiếp tục củng cố niềm tin và tăng cường sức mạnh đoàn kết để cùng nhau vượt qua khó khăn trước mắt, góp phần vì sự ổn định và phát triển của cộng đồng cũng như quan hệ hữu nghị, hợp tác với đất nước và người dân Ukraine. Chúng tôi ai nấy đều hài lòng và tự tin hơn trong việc tổ chức các sự kiện, với sự tham gia của cộng đồng ta.

Đội nghệ thuật cộng đồng đã ghi dấu ấn đầu tiên tại Lễ kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ

Thật trân trọng và khâm phục anh chị em ta tại Odessa đã hết sức nỗ lực để với thời gian rất ngắn, trong bối cảnh tình hình sở tại vô cùng phức tạp, diễn biến khó lường, đã xây dựng được một chương trình Lễ kỷ niệm hoành tráng và đa dạng về hình thức, phong phú và sâu sắc về nội dung, chu đáo trong công tác tổ chức và hậu cần. Hàng trăm đồng bào đại diện cộng đồng ta từ khắp mọi miền Ukraine không quản đường xá xa xôi, nguy hiểm và tốn kém đến dự Lễ kỷ niệm đều cảm thấy ấm lòng trước sự quan tâm tận tình của đồng bào mình ở miền đất Odessa đầy nghĩa tình này. Tôi có một băn khoăn: trong bài tâm sự nhỏ nhoi này, không nêu được tên của các anh, các chị, các em tôi rất trìu mến, thân quen và biết ơn nữa. Không phải không nhớ, mà e rằng sơ sót…

Có câu hát: “Bạn ơi có biết, trong cuộc đời, phải trải qua những phong ba, mới cho ta, nhận ra chính mình!”. Vâng, trong những thời khắc nghiệt ngã, như ở Ukraine những năm tháng vừa qua, điều quan trọng không chỉ nhận ra chính mình. Đối với tôi, ý nghĩa và quý giá hơn cả là tôi đã nhận ra và đến với những người bạn, những đồng bào yêu quý luôn nhiệt tâm, chung tay làm việc có trách nhiệm và hiệu quả vì đồng bào, tập thể và đất nước. Chỉ riêng việc tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ tại Odessa, Ukraine năm ấy mà tôi luôn khắc ghi trong ký ức đã đủ minh chứng cho điều đó rồi.

Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên phủ tại Odessa

Tôi mãi giữ gìn ký ức trong sáng và ấm áp ấy! Nó đẹp như một chiến công và trường tồn như cuộc sống. Trong tôi!

Nguyễn Minh Trí

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Ukraine