Odessa những ngày cuối năm 2014, quang cảnh không thật sôi động và sầm uất như vẫn thường thấy ở thành phố cảng xinh đẹp này. Khủng hoảng chính trị và kinh tế kéo dài đã làm cho đất nước Ucraina suy yếu đi nhiều, Odessa cũng không tránh khỏi ảnh hưởng. Cái lạnh của mùa đông đã đến rõ ràng hơn, bầu trời màu xám và những đàn quạ đen từ đâu bay về… Không dễ để tìm được cảm giác lạc quan, vui vẻ…
Thế nhưng, ngay khi bước chân đến khu Làng Sen - Trung tâm văn hóa, chính trị của cộng đồng người Việt tại Odessa, bắt gặp những tiếng đánh vần ê a của các em nhỏ trong lớp học Tiếng Việt khiến chúng tôi vừa bất ngờ, vừa xúc động.
Lúc tình hình chính trị tại Ucraina bắt đầu diễn biến phức tạp, đã có một số bà con người Việt tỏ ra hoang mang, nhanh chóng đưa con em về Việt Nam, bỏ lại công việc làm ăn dang dở... Nhưng phần lớn bà con tại Odessa vẫn bình tĩnh bám trụ lại. Trong điều kiện khó khăn, lãnh đạo cộng đồng cùng bà con vẫn nỗ lực hết sức để tạo điều kiện sinh sống, học tập tốt nhất cho con em mình. Ngày 12-9-2014, Hội người Việt Nam tỉnh Odessa khai trương Phòng học Tiếng Việt mới tại Làng Sen, khang trang và đầy đủ trang thiết bị học tập. Như vậy cho đến nay, trong cộng đồng đang duy trì đều đặn 3 lớp tiếng Việt phổ cập tới hết lớp 5 (tại làng Sen, làng Staritskogo và khu Lvov). Mỗi lớp có từ 15-20 cháu. Giáo viên là những người từng dạy học ở Việt Nam, hiện định cư tại Odessa. Mỗi buổi học, tiền bồi dưỡng cho giáo viên cũng chỉ từ 3- 4 đô la/ 1 học sinh, nhưng các cô giáo vẫn tận tâm với học trò bởi mong muốn giữ gìn tiếng mẹ đẻ - sợi dây gắn kết thế hệ trẻ với nguồn cội, quê hương.
Ông Nguyễn Văn Đức - Phó Chủ tịch Hội người Việt Nam tỉnh Odessa, phụ trách công tác nội bộ tiếp tục đưa chúng tôi đến Hội trường Làng Sen. Tại đó, Đội nghệ thuật cộng đồng người Việt Odessa đang hăng hái tập luyện để biểu diễn trong Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam do Đại sứ quán Việt Nam phối hợp với cộng đồng người Việt tại Ucraina tổ chức. So với các thành phố khác, đoàn Odessa sẽ tham dự sự kiện với lực lượng đông đảo nhất gồm 120 đại biểu cùng Đội nghệ thuật cộng đồng. Ông Đức cho biết: "Trong tình hình khó khăn, hoạt động phong trào của cộng đồng người Việt ở một số thành phố đã bị chùng xuống, nhưng ở Odessa chúng tôi vẫn nỗ lực hết sức để không những duy trì mà còn đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động này”. BCH Hội xác định rõ, trong tình hình khó khăn và bất ổn như hiện nay càng cần tăng cường các hoạt động cộng đồng. Các hoạt động đó là trung tâm, là "chất keo” để gắn kết các thành viên, là món ăn tinh thần để cổ vũ, động viên, là sự định hướng, hỗ trợ để toàn thể bà con cộng đồng vững vàng vượt qua giai đoạn này.
Chính vì thế, trong năm 2014 cộng đồng người Việt Odessa vẫn đăng cai tổ chức và tham gia nhiều hoạt động lớn của Đại sứ quán và cộng đồng người Việt toàn Ucraina. Vào tháng 5, Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ đã được tổ chức long trọng, hoành tráng. Các Ngày lễ quan trọng như Ngày Quốc tế phụ nữ, Ngày thành lập Đoàn, Ngày sinh nhật Bác Hồ 19-5, Quốc khánh 2-9 cũng nhận được sự quan tâm của Lãnh đạo Hội người Việt và sự tham gia hưởng ứng của đông đảo bà con. Trong các hoạt động đều có chương trình văn nghệ, giao lưu thi đấu thể thao (bóng đá, tennis, bóng bàn…) và giao lưu ẩm thực.
Tại Odessa, cộng đồng người Việt là thành viên của Ủy ban các dân tộc ít người. Hàng năm, Ủy ban tổ chức nhiều hoạt động văn hóa nhân các ngày lễ lớn như: đón Năm mới, Ngày thành lập thành phố, Ngày châu Âu, Ngày độc lập... Vào các dịp này, cộng đồng người Việt luôn tham gia tích cực với các tiết mục giao lưu văn nghệ và giới thiệu ẩm thực, cũng như nhiều hoạt động khác nhằm quảng bá văn hóa truyền thống của Việt Nam. Có thể nói, cộng đồng người Việt nơi đây đã làm rất tốt vai trò là những đại sứ văn hóa, là cầu nối hữu nghị giữa Việt Nam và Ucraina.
Khi chúng tôi tỏ ra lo lắng về tình hình làm ăn, kinh doanh của bà con người Việt trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng đã kéo dài tại Ucraina, lãnh đạo Hội người Việt cho biết, đúng là khủng hoảng kinh tế đã tác động không nhỏ đến cuộc sống của tất cả người dân, nhưng với cộng đồng người Việt tại Odessa mọi việc vẫn trong tầm kiểm soát.
Ông Nguyễn Hải Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân (thuộc Hội người Việt Odessa) cho biết, Đại sứ quán và lãnh đạo Hội người Việt rất quan tâm, luôn thông tin kịp thời và bảo vệ những quyền lợi chính đáng của bà con. Hiện nay, lãnh đạo Sứ quán và Hội người Việt khuyến khích bà con chuyển hướng sang phát triển kinh tế nông nghiệp và phát triển các xưởng may ngay tại Odessa.
Ông Nguyễn Hải Anh cho biết thêm: Trong đầu Xuân tới, Đại sứ quán sẽ mời các doanh nghiệp may mặc Việt Nam tham gia Hội chợ triển lãm may mặc dự kiến sẽ tổ chức tại Trung tâm thương mại Cầu Vồng (Kiev), nhằm giới thiệu hàng may mặc Việt Nam và giúp các doanh nghiệp may mặc Việt Nam tại Ucraina làm ăn bài bản hơn.
Kinh tế khủng hoảng khiến sức tiêu dùng giảm mạnh, chúng ta hướng đến cung cấp thực phẩm và những sản phẩm tiêu dùng thiết yếu sẽ là hướng kinh doanh rất "sáng”. Với lĩnh vực kinh doanh truyền thống của người Việt là kinh doanh chợ, Lãnh đạo Hội luôn thông tin kịp thời đến bà con mỗi khi có diễn biến mới, động viên bà con cố gắng giữ ở mức duy trì, đợi khi tình hình khả quan hơn sẽ bung ra làm nhiều hơn. Một điều may mắn là cộng đồng người Việt tại Odessa là một cộng đồng lớn mạnh, có quá trình phát triển lâu dài nên bà con cũng đã có sự tích lũy về kinh tế, gây dựng được cuộc sống ổn định, phần lớn mọi người đều có nhà cửa, phương tiện, con cái được chăm lo học hành… Trong thời gian trước mắt, tuy việc làm ăn bị đình trệ nhưng bà con vẫn duy trì được cuộc sống. Công việc kinh doanh tại chợ không còn bận rộn như trước, nhiều người đã dành thời gian để tăng gia sản xuất ngay trên những mảnh vườn quanh nhà. Trồng rau, nuôi lợn, gà…vừa cải thiện bữa ăn gia đình, vừa giữ cho tinh thần thư thái, lạc quan.
Khi thuận lợi cũng như lúc khó khăn, cộng đồng người Việt tại Odessa vẫn luôn duy trì các hoạt động từ thiện song song với các hoạt động ý nghĩa hướng về Tổ quốc. Từ khi thành lập đến nay, Ban từ thiện của cộng đồng đã và đang tiếp tục hoạt động rất hiệu quả, thường xuyên thăm hỏi và tặng quà các cháu trong trường mồ côi và khuyết tật ở Ô-đét-xa; quyên góp ủng hộ bà con người Việt đi lánh nạn từ các tỉnh miền Đông đang có chiến sự. Vừa qua, Ban đã xây nhà tình nghĩa cho một cháu bị khiếm thị bẩm sinh và có hoàn cảnh rất khó khăn ở Việt Nam; trong dịp Tết sắp đến, Ban từ thiện sẽ nhận gói bánh chưng cho bà con trong cộng đồng để góp thêm tiền cho Quỹ từ thiện… Tiếp nối các hoạt động thường niên hướng về quê hương, hướng về biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, lãnh đạo cộng đồng đã tổ chức quyên góp trong toàn cộng đồng được gần 4.000 USD và thông qua ĐSQ Việt Nam đã chuyển về nước.
Ông Nguyễn Như Mạnh – Chủ tịch Hội người Việt Nam tỉnh Odessa chia sẻ: Hơn 20 năm thành lập cộng đồng, chúng tôi đã gặp phải không ít khó khăn, thử thách. Nhưng chính nhờ sự đoàn kết, ý chí vững vàng, lạc quan, tinh thần "tương thân tương ái” đã đưa cộng đồng người Việt ở Odessa vượt qua mọi sóng gió. Tình hình tại Ucraina hiện nay vẫn chưa có gì khả quan, nhưng Ban lãnh đạo Hội người Việt vẫn quyết tâm cùng với bà con bám trụ và tiếp tục phát triển trên mảnh đất này.
Theo Đại Đoàn Kết