Xung đột ở Đông Ukraine trong mắt nhân chứng Việt

 Đó là ghi chép của 2 CTV Báo NTNN là anh Bùi Phượng ở Kramatorsk và chị Trần Thị Thúy- phóng viên trang tin Người Việt Odessa

 Sau sự kiện “lò thiêu” ở Odessa khiến 46 người thiệt mạng, ngày 3 và 4.5 sức nóng của cuộc xung đột đã chuyển xuống các thành phố khác ở miền Đông Ukraine là Slavyansk và Kramatorsk. 

 Xe tăng tiến vào Kramatorsk

 Khi tôi đang viết những dòng chữ này gửi về tòa soạn Báo NTNN ở Hà Nội, tình hình ở Kramatorsk đã trở nên rất căng thẳng, thi thoảng, chúng tôi nghe thấy những tiếng súng vọng lại từ khu vực trung tâm mà giật mình thon thót. Sáng 4.5, lực lượng chính phủ trong một cuộc trấn áp mới với những người ủng hộ Nga tại Kramatorsk đã tái chiếm một tháp truyền hình. 

 Nơi chúng tôi sống, cách trung tâm thành phố Kramatorsk không xa, chỉ mất 5 phút đi bộ. Ngày hôm qua, con gái tôi đã lên trung tâm và chứng kiến những đoàn xe tăng bọc thép tiến vào thành phố. Cô bé đã ghi hình lại cảnh những chiếc xe xồng xộc tiến vào và hai bên lề đường có nhiều người dân địa phương đứng chắn lại, để mang về cho ba mẹ xem. 

 

 Nhìn hình ảnh trong chiếc điện thoại mà con gái quay lại, thi thoảng tiếng còi báo động, tiếng loa phóng thanh vang lên rền rã ở khu tập thể, khiến không khí ở đây trở nên căng thẳng và gấp gáp hơn bao giờ hết. Một người hàng xóm người Ukraine bảo: “Chiến sự đã xảy đến trên các đường phố Kramatorsk!”. Ông còn kể cho tôi nghe câu chuyện về một nữ y tá trẻ tuổi (mới 21 tuổi), ngày 3.5, khi cô gái này đang ngồi trong chiếc xe ô tô, chạy ngang qua khu vực trung tâm, nơi có những chiếc xe tăng đang án ngữ, bất ngờ cô bị trúng đạn và chết gục trong xe, rất thương tâm!

Đến hôm nay, ngày thứ 3 liên tiếp chúng tôi nghỉ làm việc và chỉ ở trong nhà theo đúng lời khuyến cáo của chính quyền địa phương Kramatorsk. Người Việt sống ở Kramatorsk chỉ có 12 người, chúng tôi sống cạnh nhau và thường xuyên liên lạc để biết được tình hình. Một anh bạn của tôi đã can đảm đi ra trung tâm nghe ngóng, anh kể rằng, anh nhìn thấy trên đường phố chính, nhiều chiếc xe ô tô bị đốt cháy và những người đứng chặn đường (dường như đây là người dân địa phương ủng hộ ly khai) thì bị nã đạn. Sau chuyến đi mạo hiểm đó, anh cũng khuyến cáo chúng tôi, nên ở trong nhà.

Chợ và cửa hàng ở Kramatorsk vẫn mở, nhưng không như thường lệ. Mọi người ùa ra mua bán một lúc vào buổi sáng sớm và sau đó cửa hàng đóng cửa để đảm bảo an ninh và vì thực phẩm đã được mua hết. Bánh mì là loại lương thực cơ bản nhất, nay cũng trở nên khan hiếm hơn, bởi người dân đã phải mua để tích trữ. 

Trong khu nhà tập thể chúng tôi sống cũng đã nhận được thông báo dự trữ nước sạch, đề phòng hệ thống nước sạch trong thành phố bị bỏ thuốc độc, điều này Đài Phát thanh Kramatorsk cũng đã thông báo rộng rãi. Dù điều đó có thật hay không, tâm lý của người dân vẫn lo sợ và cảnh giác cao độ. Sau hơn 20 năm sống ở vùng miền Đông này, đây là quãng thời gian chúng tôi thấy bất ổn nhất. Khi thời hạn của cuộc trưng cầu dân ý ở địa phương và cuộc bầu cử toàn quốc đang đến gần, không ai biết chắc được rằng, diễn biến ngày mai sẽ ra sao.

 Ám ảnh “lò thiêu” ở Odessa

 Cái ngày kinh hoàng 2.5 đã qua, nhưng người dân cả thành phố Odessa vẫn nói về nó như là sự ám ảnh không nguôi về xung đột, chết chóc và sự thù địch.

 Vụ phóng hỏa Nhà Công đoàn trên quảng trường Cánh đồng Kulikovo ở Odessa ngày 2.5 đã trở thành kết cục bi thảm của những biến động có mức độ căng thẳng như những gì đã diễn ra ở quảng trường Maidan ở Kiev cách đây 2 tháng. Bạo loạn và lửa bùng lên trong tòa nhà đã cướp đi sinh mạng của 46 người, gần 200 người bị thương. Khung cảnh của Nhà Công đoàn lúc ấy được miêu tả giống như “lò thiêu người” ghê rợn.

Chúng tôi theo dõi qua truyền hình và những thông tin từ báo chí Ukraine được biết, khi tòa Nhà Công đoàn bị đốt cháy, những người ủng hộ ly khai đang ở trong đó bị thiêu sống, những người khác chết vì khói độc, nhiều người nhảy từ cửa sổ xuống cũng bị thương. Nửa giờ sau khi lửa bốc lên từ tòa nhà, các nhân viên cứu hỏa mới có mặt tại hiện trường và cảnh sát cũng được triển khai chậm trễ. Trong số những người thương vong, đa phần là người ủng hộ ly khai, số ít còn lại là cảnh sát. 

Cả thành phố cảng Odessa ngừng mọi hoạt động vui chơi nhộn nhịp để tưởng nhớ các nạn nhân, tuy vậy, mọi sinh hoạt thông thường khác đã được nối lại. Công sở, trường học vẫn hoạt động bình thường. Nơi chúng tôi sống cách tòa Nhà Công đoàn 2km, nên khá an toàn.

Đến hôm 3.5, Odessa đã yên bình trở lại, người dân đã đi lại trên những con phố đi bộ hoặc dạo chơi ở công viên, mà chỉ cách đây vài ngày, chúng tôi thậm chí lo sợ không dám ra khỏi nhà. 

Ngoại trừ những người tham gia các cuộc mít tinh, tuần hành phải đăng ký trước, người dân lao động ở đây như chúng tôi đều tập trung vào công việc làm ăn. Cuộc sống ở Ukraine giờ vô cùng khó khăn. Khoảng 90% người Việt sống ở Odessa chủ yếu dựa vào công việc buôn bán ở chợ. Việc ra khỏi thành phố đã bị kiểm soát rất khắt khe, nên đi lấy hàng, hoặc chở hàng đến nơi khác là điều mà chúng tôi không dám nghĩ bây giờ. Có rất nhiều người Việt đã lâm vào cảnh túng bấn, thậm chí không còn khả năng để trở về. Giá cả tăng cao, chi phí cho cuộc sống căn bản và con cái học hành mỗi tháng từ 1.500USD- 2.000USD, trong khi buôn bán không được khiến nhiều gia đình Việt ở Odessa kiệt quệ.